Nga : Ndue Gjekaj
Ka me shume se nje vit,qe vllaznia e hotit ne diasporen e shteteve te bashkuara te Amerikes me inisjativen e nje grupi hotjanesh ne Detrot, ka filluar punen per organizimin e nje simpoziumi shkencor per historine e ketij trualli, banuar nga hotjanet prej me shume se 2500 vjetesh.Nje histori kaq e lashte prej 25 shekujsh, te ketij fisi kreshnik,nder ma te hershmit iliro shqiptarë ,sigurisht qe ruan ne gjirin e vet gurra te pasterta gjaku te bijeve dhe bijave hotjan. Per rreth 14 shekujve, hotjanet moren pjese ne rreth 200 kryengritje,dhe 45 prej tyre paten shesh beteje trojet e lashta te hotit .Ne kushtet e sotme kur ne mbare trojet tona, ka shperthye nga gjokset e cdo shqiptari, kerkesa emidjate e bashkimit te shqiperise natyrale, ky simpozium merr nje rendesi te vecante dhe te karakterit mbare kombetare,sepse historia e hotjanve eshte nje histori e dhimshme edhe ne ndarjen e saj nga shqiperia nane.Nga ky kendveshtrim sic kemi thene edhe ne shkrimin tjeter, ;U ndezen pushket e ded gjo Lulit ne diaspore;ka per qellim per ta shkruar me perkujdesje librin e madh te historise te te parve te tyre mbushur me sakrifica, munde,djerse dhe mbi te gjitha me gjak te paster shqiptari.Organizatoret kane bere nje perkujdesje te madhe per te zgjellur njerez kompetent te fushes se historise nga shqiperia, kosova dhe malsia, te cilet do te prekin kete histori qe nga lashtesia e deri ne ditet e sotme.Sic u informuam dhe nga organizatoret ,deri tani kane pregatitur temat e tyre rreth 17 historiane, etnologe, gjeograf, gjuhetar etj. Prej te cileve 15 jane me graden doktor prefesor. Nder ta mund te permendim doktor profesor Frasher Demaj,dr. Zydi Dervishi,drpr.Anton Kola Berishaj,dr. Mark Camaj,dr Kolec Tapalli,Dr Yzber hoti,dr pr. Sonila Boci,dr ,Mr. Gazmend Tinaj, Pref. Nikolla Spathari,Dr pr. Kristofon Kristafi,pr. Mark Juncaj,doctorant Nikolla Camaj,dr. Romeo Gurakuqi,dr. Edmond Malaj,dr, Josuf Bajraktari, dr Marenglen Verli,dr Mahir Hoti,dr Ksenofon Kristafi,etj.Ne kete simpozium si i ftuar special, do te marre pjese dhe Koço Danaj i cili do te mbaje nje kumtese interesante per ndarjen e shqiperise, por njekosisht dhe per rruget e bashkimit te pa shmagshem te shqiperise natyrale.Gjate qendrimit ne Amerike z. Koco Danaj do bejene edhe disa takime me shqiptaret e diaspores ne New York ,Cikago, Detroit etj, lidhur me problemin e bashkimit te trojeve shqiptare. Nje perzgjedhje me nivel kaq te larte shkencor te referuesve nga ana e organizatorve, sigurisht qe do te beje te mundur arritjen e nje suksesi maksimal te kesaj veprimtarie, dhe dhe shtrirjen e studimeve mbi bazen e arshivave dhe dekomenteve shkencore e jo duke u mbeshtetur thjeshte ne gojedhena popullore., por duke sjellur fakte te reja te varrosura nder shekuj,PRA simpoziumi nuk do te jete thjeshte nje rikthim historik, por nje studim I ri I nje historie te vjeter.Mbi keto baza ,do te hillet drite e re mbi mjaft ngjarje,persona apo dhe momente te medhaja historike te Hotit ne rrjellat e shekujve.Ne Vezhgimin historik, kujdes I vecante do ti kushtohet vecanarisht lashtesise se hotit. Kjo per faktin se deri tani historia ka shkruar vetem per disa momente me te vona por sipas dekomenteve qe do te sillen, ne kete aktivitet shkencor do te vetrtetojne shkencerisht se Hoti ka qene ne gjitha kohrat mal I madh perball armikut. E rendesishme eshte se ketu do te trajtohen shkencerisht edhe zhvillimet demografike te hotit,edhe pse te imponuar nga kohrat e liga, shpesh here u detyruan te largohet nga trolli I tyre, ate toke kurr nuk e zune te tjeret,por jane kthyer perseri ne Hot. Pra jo vetem Trolli por vete hotjanet e sotem jane 2500 vjecare. Ne trajtimin e temave, krahas fakteve historike,do trajtohen dhe mjaft tema te tjera qe po thuejse nuk jane trajtuar fare deri tani apo jane pare nga amator, njerez inkopetent.Te tilla si Etmografia,etnogjeza,toponimet dhe antroponimet,folklori, gjuha gegenishte,qe eshte themeli I gjuhes shqipe,arsimi etj etj. Do te percillen nga kumtues te ndryshem te niveleve te larta sgkencore kombetare.Te gjitha keto ne bashkesi, do te bejne qe te dale qarte roli shume I madh I hotit ne historine shqiptare, si kalaja me e pa thyeshme, dhe si gurra ma e madhe e gjakut te paster shqiptar derdhur per mbrojtjen e trojeve kombetare ne te gjith shekujt. Simpoziumi do te zhvillohet me dt 23-24 Nentor ne kishen e shenpalit ku do mbahen rreth 19 kumtesa, ndersa ne mbremjen e 24 nentorit do te shtrohet nje dark modeste e cila do te shoqerohet dhe me nje montazh muziko letrar. Ne sna mbetet asgje tjeter vecse ti urojme pune te mbare organizatorve dhe kumtuesve, duke shpreshuar si ky simpozium do ta ngreje dhe me lart emrin e Hotit legjendar, nga ku ka lindur, trimeria, besa dhe burreria.
